Ngày nay khi kể lại chuyện ngày xưa, rằng khi đi làm mỗi người mang một cái cặp lồng trong đựng ba bát cơm, tầng hai là một chút dưa chua hay rau muống với vài quả cà, hôm nào sang thì có thêm mấy miếng thịt rim hay quả trứng tráng...mấy đứa con tôi nó cười không tin và bảo rằng tôi đang kể chuyện cổ tích.
Hẳn các bạn còn nhớ cái vật dụng bằng nhôm hai ngăn ngày xưa mà nhà nào cũng có gọi là cái cặp lồng..? Những người già thì cho rằng cái tên “cặp lồng” này được phiên âm từ tiếng Pháp “la gamelle”, sau đó mọi người đọc chệch thành “cà mèn”, rồi lâu dần thành “cặp lồng”. Lại cũng có người cho rằng cái tên đó xuất phát bởi cái đồ dùng này có nhiều ngăn nhỏ lồng vào nhau, mỗi ngăn đựng một thứ đồ ăn riêng biệt rất tiện dụng nên người ta gọi nó là cái cặp lồng.
Ngày đó sáng nào gần như ai cũng phải dậy cho rõ sớm để thổi cơm ăn một bát lót dạ rồi còn đâu cho hết vào cặp lồng để mang đi làm. Cái điệp khúc cặp lồng cơm treo ghi đông xe đạp đi làm của mọi người thời đó gần như là muôn thuở và hầu như bất cứ ai cũng đều đã trải qua, nhiều hôm trên đường đi làm tôi còn bắt gặp cái cảnh xe đạp đâm nhau tung cả cặp lồng cơm ra đường, mấy quả cà thâm xì lăn lông lốc nghĩ mà thấy thật là ngán ngẩm.
Nhưng sau rồi cũng quen, mang cơm đi làm bằng cặp lồng đến giờ nghỉ bỏ ra ăn chung với nhau cũng vui và nhiều khi cho đến tận bây giờ trong tôi vẫn còn nhiều những kỷ niệm khó quên. Mỗi người mang đi một thứ, đến bữa bỏ ra ăn, thế là tự nhiên ai cũng được nếm các món của nhau, lắm khi rất vui mà lại rôm rả cứ như là được... ăn cỗ.
Bây giờ thời đại phát triển và kinh tế mở cửa, con người ta không vất vả như trước nữa, ở Hà nội đâu đâu cũng thấy quán ăn nhất là vào buổi trưa khắp các ngõ ngách phố phường trên là giời dưới là hàng “cơm bụi”, “cơm hộp” cho văn phòng, ship đến tận nơi thật là sung sướng và tiện lợi.
Nói thực để mà so sánh, nhiều khi nghĩ lại tôi vẫn thấy thèm cái cảm giác của những bữa cơm cặp lồng ngày xưa. Ngày đó người ta với những bữa cơm trưa mang đi làm bằng cặp lồng tuy không có nhiều thứ tươm tất như bữa “cơm bụi” bây giờ nhưng về độ sạch sẽ và vệ sinh cũng như giá thành rẻ thì hơn bây giờ rất nhiều.
Cái cặp lồng đã gắn liền kỷ niệm với bao nhiêu người dân Hà Nội và là vật dụng quá đỗi thân thiết gợi nhớ về một thời bao cấp thiếu thốn trăm bề nhưng tình người luôn đầy ắp và thương yêu nhau…
Nhớ lắm một thời khó khăn...
Tuệ Phong.
Ảnh St.